به نظر میرسد زنان پیش از مردان با خطرات بهداشت روانی مواجهند و در دریافت درمان نیز موانعی متفاوت از مردان را تجربه میكنند. از جمله این خطرات اعتیاد به مواد مخدر و الكل است. زنان به دلیل پیش آمادگیهای روانشناختی، خانوادگی و ریسك فاكتورهای خاص نسبت به اعتیاد به مواد مخدر بسیار آسیبپذیرند. از جمله عوامل عمده روانشناختی، اختلالات خلقی است، نه افسردگی، اضطراب، هویت شخصی منفی، عزت نفس پایین، تعارضات درونی ندانستن مهارتهای مقابله با استرس و بالاخره نظامهای حمایتی اجتماعی. در مجموعه عوامل خطرزا در خانواده میتوان گفت كه زنان به احتمال زیاد تجربههای تبعیض و تجارب تلخ كودكی، وقوع اعتیاد، نزاع والدین، بیماری روانی والدین، طرد شدن توسط حداقل یكی از والدین، جدایی زودهنگام از والدین بر اثر شرایط طلاق یا مرگ و خشونتهای خانوادگی در دوران كودكی را تجربه كردهاند. از جمله ریسك فاكتورهای اجتماعی، میتوان از مورد تبعیض واقع شدن به عنوان بزرگسال، مراقبت بیشتر و عمدتا به تنهایی از فرزندان را نام برد كه وضعیت درآمد و اقتصاد پایین در خانواده میتواند بر شدت این مصائب بیفزاید. ضمن آن كه چرخه زندگی و مراحل رشد زنان در مقایسه با مردان به مراتب آسیبپذیرتر است.
با این مقدمه میتوان به آسیبپذیری شدید زنانی كه در معرض اعتیاد به مواد مخدر قرار میگیرند پی برد. ضمن آن كه نمیتوان عامل تغییرات هورمونی و نقشهای چندگانه زنان در خانه و جامعه را از نظر دور داشت.
در مورد زنان معتاد قویترین مانع برای درمان مشكل اعتیاد آنان، روابط به ویژه روابط با همسر و فرزندان است.
زنان نوعا به دلایل زیاد و متنوعی درصدد درمان اعتیاد خود بر نمیآیند. از جمله این دلایل میتوان به موارد زیر اشاره كرد: یافتن محلی برای نگاهداری كودك در طول درمان، ادراك این مطلب كه زنان پاسدار اخلاق جامعه هستند ونگاه تحقیرآمیز جامعه نسبت به مواد مخدر و به ویژه زن مبتلا به اعتیاد.
امروزه اعتیاد به مواد مخدر یك بیماری ادامه دار و جدی است و به واقع درمان آسان و سادهای برای آن وجود ندارد و معمولا تلاشهای اولیه زنانی كه سعی به ترك مواد دارند با شكست مواجه است.
طبق آمار موسسه ملی مواد مخدر امریكا (NIDA) تقریبا نیمی از همه زنان بین ۱۵ تا ۴۴ سال حداقل یك بار در زندگی نوعی از مواد مخدر را مصرف كردهاند، تقریبا ۲ میلیون زن از كوكائین و بیش از ۶ میلیون زن در طول سال گذشته از ماری جوانا استفاده كرده اند و بیشتر این زنان معتاد پیش از یك نوع مواد مخدر را تجربه كردهاند.
تحقیقات نشان میدهد كه زنان معتاد عمدتا همزمان با اعتیاد از فشارزیاد مشكلات جسمانی و روانی دیگرای رنج میبرند. برای مثال میتوان از اختلالات جهاز هاضمه، انواع بیماریهای روانی، اختلال در روابط با دیگران ، عزت نفس پایین، بی خیالی و بی تفاوتی و از همه بدتر كاهش و یا خلا ارزشهای اخلاقی و معنوی و مذهبی كه زمینهساز قربانیشدن، سوءاستفادههای جنسی، روابط مختل با خانواده، استثمار جنسی و مالی، ابتلای به بیماریهای مقاربتی ،بارداریهای غیرمنتظره و مشكلات عدیده در نقش مادری نام برد.
آگاه ساختن زنان از عواقب و پیآمدهای اعتیاد به مواد مخدر ، آموزش مهارتهای زندگی غنی ساختن ارزشهای مذهبی، اخلاقی و معنوی و توانمندسازی زنان به انواع مهارت كه به افزایش عزت نفس آنان میانجامد، از جمله اقدامات پیشگیرانه خواهد بود. در همین راستا مراكز مشاوره در ارائه انواع خدمات پیشگیرانه و درمان مشاورهای از كارآمدترین مكانیزمهای مقابله با این بیماری خانمان برانداز سود میجویند.
رئیسی روانشناس
منبع : نشریه